For the English version of this review, click here.

Testomstandigheden

De TomTom bandit hebben we gedurende een periode van 4 weken getest bij verschillende activiteiten tijdens een actieve vakantie in Spanje. Veel mountainbiken, canyoning, paardrijden (stoffig), snorkelen en de Bandit is meegegaan tijdens een aantal bergwandelingen.

De Review

Sinds de introductie van de eerste GoPro nu alweer 10 jaar geleden is de markt voor action camera’s aardig volgelopen. Allerhande traditionele en minder traditionele merken hebben action cams in de markt gezet met grote verschillen in kwaliteit en in prijs. Er is zeer veel keus. Daarbij is het gebruik van action cams ook wel erg verbreed; waar het eerst de radicale of op zijn minst fanatieke action sporters waren die zo’n ding hadden, is de action cam veel meer mainstream geworden, en kan je soms misschien eerder spreken van een vakantie cam. Met zoveel concurrentie maar ook een andere behoefte van de potentiële doelgroep, moet je als merk dus goed nadenken wat jouw camera nu uniek gaat maken, zodat het gaat opvallen, en belangrijker nog, verkocht gaat worden. TomTom heeft twee functies toegevoegd die de Bandit uniek kunnen maken:

• de integratie van gps data (waarbij ik meteen moet zeggen dat ze hierin niet helemaal uniek zijn, o.a. de Garmin Virb heeft deze functionaliteit, maar marktleider GoPro bijvoorbeeld nog steeds niet)
• de mogelijkheid om via een app eenvoudig en snel een leuke montage in elkaar te draaien. Daarin zijn ze, zover ik weet, op het moment van testen wel uniek. Veel merken bieden wel desktop montage software, en bijna alle ook bijgaande apps, maar dus niet montage in een app.

Voordat we daarnaar kijken wel eerste de basics.

Video

De videospecificaties zijn keurig op orde. Ik vind dat de minimale specificaties 1080p (pixels) 60fps (frames per seconde) moet zijn. (wil je weten waarom? check dan de Actioncam GearGuide), en dat heeft de Bandit. Ook kan je filmen met 2.7K bij 30fps en 4K bij 15 fps, maar ik heb daar nooit behoefte aan en heb het ook niet gebruikt. Er zijn mensen die menen dat de norm voor action cams wel 2.7 en 4K is maar zolang je geen 60fps kan schieten (dus goede basic slomos kunt maken) heeft dat wat mij betreft voor actions sports niet heel veel zin. Daarnaast is het bewerken van 4K bestanden (hele zware videobestanden) voor meeste PC’s al erg moeilijk en 4K ready schermen zijn ook nog niet wijdverbreid. In de toekomst zal dat zeker de norm gaan worden dus het is goed dat de Bandit het ook aanbiedt. Maar action sports bij 4K en 15fps filmen is redelijk nutteloos. Je krijgt een enorm schokkerig beeld. De witbalans (iets meer blauw t.o.v. GoPro) is prima op orde en het beeld is in de meeste lichtomstandigheden voldoende scherp, alhoewel daar t.o.v. de GoPro nog iets winst valt te behalen. Maar zoals je in de video review kunt is het verschil nauwelijks waarneembaar. Wat verder interessant is, is de mogelijkheid om in slomotion op te nemen. Normaliter neem ga je filmen, bv in 1080 bij 60fps (hoe hoger de fps hoe langzamer de slomo kan zijn) en maak je van die beelden op normale snelheid in montage een slomo. Om montage simpel te houden (verderop kijken we daar uitgebreider naar), heeft de Bandit de mogelijkheid om meteen in slomo op te nemen. En dat kan in een aantal snelheden en resoluties waarbij de verhouding tussen die twee zo gekozen is dat het altijd een vloeiend beeld blijft opleveren. Leuk, slim en simpel. Moet je wel van te voren weten dat je precies dat stuk action in slomo wilt. Dus ff nadenken voor je schiet 😉 Tot slot biedt de TomTom ook de mogelijkheid om fotobursts en timelapses op te nemen. Werkt prima en wat mij betreft basis functionaliteiten voor een action cam.

Audio

Voor op de camera, onder de lens, heeft TomTom de microfoon van de Bandit geplaatst. Dat is redelijk logisch omdat de bron van het geluid natuurlijk vaak ook onderwerp van je shot is. Nadeel hiervan is, dat als je op hoge snelheid aan het filmen bent, een hele hinderlijke en heftige windruis ontstaat. Andere geluiden worden totaal weggedrukt. Hierop heeft TomTom wel een gave en goede oplossing bedacht. Bij de Bandit wordt een soort windkap geleverd, die met klitteband is te bevestigen aan een plakkertje die je om de microfoon heen plakt. Dit windkapje, die lijkt op de sik van een geit (wellicht niet toevallig dat de geit prominent figureert in de marketing van de Bandit) zorgt voor het heel significant reduceren van windruis. Werkt heel goed dus; alleen, raak niet je sik kwijt! De kwaliteit van audio is verder prima op orde, alhoewel je wel merkt dat als je op meer dan 2 meter zit, de hoorbaarheid van bv stemmen snel afneemt. Omgevingsgeluid kan op grotere afstand erg op de voorgrond gaan treden en ruis opleveren.

Gebruiksvriendelijkheid

Ik vind de Bandit erg prettig en makkelijk in het gebruik. Er zijn hier ook wat leuke unieke keuze’s gemaakt. Bij de Bandit heb je bijvoorbeeld geen kabels nodig. De verbinding met je telefoon is via wifi (signaal produceert de Bandit zelf), de verbinding met je PC/laptop of een oplader via USB plug die vast zit aan de batt-stick, de eigenlijke binnenkant van de Bandit die je eenvoudig uit de behuizing van de kunt schuiven. Op de batt-stick zitten lampjes die aangeven hoever de Bandit is opgeladen. De plaatsing hiervan kan handiger. Als ik de batt-stick in mijn Mac schuif zitten de lampjes aan de onderzijde en zie je ze dus niet. Daarnaast schuif je makkelijk je Micro SD kaart in de daarvoor bestemde slot op de batt stick. Betandsoverdracht naar je PC gaat erg rap dankzij de USB 3.0 poort. Het menu op de camera is uitermate eenvoudig te bedienen. De centrale navigatieknop geeft de mogelijkheid om link, rechts, boven en onder te kiezen en je kunt daardoor makkelijk door de functionaliteiten op de camera heen navigeren. Ik maakte meteen al veel minder navigatiefouten op de Bandit dan dat ik maak op mijn GoPro die ik al 8 jaar heb. De batterijduur is prima, niet per se om over naar huis te schrijven, maar ook zeker niet onder de maat. In aantal testen haalt het bij 1080p/60fps ruim 2 uur ononderbroken filmtijd.

Mounts en accessoires

De TomTom heeft zijn eigen serie mounts die we helaas nog niet ter beschikking hadden tijdens de test. Alleen de GoPro adapter mount hadden we mee waardoor we toch de Bandit op een aantal verschillende manieren hebben kunnen testen. Als we hands-on ervaring krijgen met de mounts zullen we die nog toevoegen aan deze review. Mocht je nieuwsgierig zijn naar line-up van mounts en accessoires, check hier. Wat ik wel erg leuk vind is dat de TomTom een stalen frame heeft waar de verschillende mounts in klikken. Heel eenvoudig systeem (quick release, geen gedoe met boutjes) die de camera toch goed vastzet. Dit frame zit vervolgens voor en achter om de camera heen, waardoor je de bandit in dat frame 180 graden kunt draaien. Vooral bij het gebruik van side mounts (bv zijkant helm) is dat heel prettig. Geen gedoe met allerhande verbindingsklemmetjes waardoor je een heel staketsel op je helm hebt, maar gewoon de mount vastklikken en de camera in zijn geheel draaien totdat het de goede hoek heeft. En wissel je van mount richting, draai je gewoon de camera weer in de nieuw gewenste hoek. De Bandit komt ook met een remote. Hij verbindt heel eenvoudig, en ik heb het bij een aantal MTB ritten vanaf mijn stuur gebruikt. Ik heb zelf over het algemeen mijn action cam zo dichtbij dat ik vrijwel nooit behoefte heb aan een remote. Maar, dus, het werkt wel. Aan, uit en highlights zetten. De Bandit heeft geen casing zoals veel action cams wel hebben en is in principe waterdicht tot 10 meter diep of half uur achter elkaar. Met de optionele waterproof lens cover kan de TomTom tot 50meter diep. Het aan en uit zetten van de camera doet TomTom met twee verschillende knoppen. Dat vind ik zelf soms wat lastig werken (vooral omdat ik anders gewend ben) maar ook omdat je dan vaak even op zoek moet naar die knoppen. Vooral de uitknop loopt gelijk aan de oppervlakte van de behuizing waardoor je op de tast soms moeilijk kan vinden (en je clip dus door blijft lopen als je niet goed geklikt hebt.) Mijn inziens moet de aan en uit knop volledig op de tast vindbaar en bedienbaar zijn: immers eyes on the trail/slope/waves/sky enzovoorts! Daarom vind ik een schuifknop zoals bijvoorbeeld bij de Garmin Virb Elite makkelijker werken. Je kunt voelen dat je camera aan of uit staat.

Edit / Montage / App

Zoals gezegd onderscheidt de Bandit zich vooral op editing gebied. Ook de focus van hun marketing: “Just shake to edit”. Voordat we daarover iets kunnen zeggen moeten we even naar het principe van “highlights”. TomTom gaat er vanuit dat elk stuk video bepaalde hoogtepunten heeft – klopt als een bus natuurlijk. Die monteer je aan elkaar en heb je een video. Deze highlights zullen in action sports vooral gerelateerd zijn aan snelheid, g-krachten of hartslag. Je gaat snel, of draait een vette bocht, voelt de adrenaline rush, enzovoorts. Doordat de Bandit GPS functionaliteit heeft en je kunt verbinden met een TomTom hartslag meter (hadden wij geen beschikking over helaas), kan de Bandit highlights maken van momenten waarop deze data opvallende pieken vertonen. In de clip markeert de Bandit automatisch deze highlights en kan je op de timeline van de clip aan de verschillende icoontjes herkennen. Probleem is wel dat niet alle icoontjes “self-explanatory” zijn, en in de app geen informatie is wat precies welke icoon betekend. Hiernaast zie je de overzicht van de icoontjes en hun betekenis. Daarnaast is het mogelijk om tijdens het opnemen zelf handmatig, met de aan/highlight knop, highlights te markeren. Ook achteraf tijdens het terugkijken van de beelden in je app kan je nog extra highlights toevoegen. Als je een montage wilt gaan maken, verbindt je de Bandit via zijn eigen wifi signaal aan je smartphone of tablet. Daarbij leest de app de beelden uit naar je smartphone. Dat gebeurt vanaf de mediaserver die is ingebouwd in de Bandit. Dit is een belangrijk voordeel; doordat de films gewoon draaien op je Bandit en je ze eigenlijk “streamt” naar je smartphone is de verbinding heel snel en kan je heel makkelijk en vlug monteren.

Just Shake to Edit.

In principe kan je dus een filmpje monteren door te schudden aan je camera. De Bandit maakt zijn eigen willekeurige keuze in highlights en plakt die aan elkaar. Heel eenvoudig en snel, je hebt zo een filmpje van iets meer dan een minuut. Je kunt vervolgens nog highlights weghalen of toevoegen. Wat ik gauw merkte is dat de gps highlights die de Bandit markeert, niet altijd natuurlijke momenten zijn. Als je gesproken tekst in je filmpje wilt klopt het eigenlijk zelden (of toevallig een keer wel). Spraak is ook geen GPS info. Dus dat is logisch. Maar ook vreemde tilts in je camera (bv je draait je hoofd met de helmet cam), kan een highlight opleveren. Daarnaast, als je veel clips nog hebt staan, kan hij highlights bij elkaar gooien die qua onderwerp niks met elkaar te maken hebben. En dan moet je toch heel veel achteraf corrigeren. Dus ik ben snel van het shaken afgestapt. Na een beetje oefening vond ik toch een manier om snel een video te monteren. Wat ik deed:

• Stap 1: Eerst ga ik door mijn library van clips. Ik bekeek alle clips, of de highlights goed stonden en of ik zelf highlights wilde toevoegen. Sommige highlights haalde ik weg of wijzigde ik in lengte van de highlight of plaatsing ervan in een clip. Ik moest wel via google uitvinden hoe dat moest. In deze stap gaat de meeste tijd zitten, maar terugkijken van je beelden is ook gewoon leuk. En je kunt dus ook snel naar elke highlight scrollen op de timeline van de clip.
• Stap 2: Als ik tevreden was met de highlights koos ik de optie om een film te maken, maar vervolgens niet de “shake to edit” methode maar de groene knop met “voeg een highlight toe”. Dan ga je naar de library van highlights, en daar koos ik handmatige de highlights uit die ik wilde hebben. Vervolgens ging ik naar het montage schermpje en checkte of alles goed stond.
• Stap 3: Het is mogelijk om te kiezen uit het toevoegen van drie metrics, snelheid, g-krachten en als je het opgenomen, hartslag. Je krijgt dan over je beelden een graphic met km/h, g-kracht of hart rate, Helaas is het niet mogelijk om meerdere metrics toe te voegen een een gecombineerde graphic data overlay. Ook is er maar een design van de data overlay die je kunt kiezen. Ongetwijfeld zal TomTom in de toekomst hier wel meer variëteit in gaan aanbrengen. Uiteindelijk ook kwestie van app-updates en kost je als consument daardoor natuurlijk niks. Leuk om naar vooruit te kijken. Let wel op dat de graphic overlay op elke highlight wordt gezet, ook die waar het minder relevant is (als je stil staat, shot van een mooie omgeving enz). Dit kan je wel nog verwijderen.
• Stap 4: Je kunt ook nog een muziek track toevoegen. Daarbij maak de Bandit gebruik van je muziekbibliotheek op je telefoon. Daarbij twee opmerkingen: als je eenmaal een track hebt toegevoegd kan je die wel wisselen voor een andere, maar je kunt niet meer terug op je keuze om überhaupt muziek te gebruiken. Dat is wel een gemis. Want soms kom je tot de conclusie dat zonder muziek het filmpje beter is. Temeer de luidheid van de muziek niet kan worden aangepast, en de geluiden van je film niet meer of heel slecht hoorbaar zijn. Daarnaast: let op dat je muziek gebruikt waar rechten op rusten, en dat Youtube soms films blokkeert met dit soort muziek.
• Stap 5: Het opslaan en delen is heel eenvoudig. Als je filmpje af hebt, dan schrijft de Bandit de highlights naar de telefoon en maakt de app het filmpje af. Dan pas staat ook het bestand op je telefoon. Je kunt het dan bewaren naar je camera roll of delen via o.a Facebook of Vimeo.

Er is in de app wel een grote zwakke plek en dat is dat je werk aan je film niet wordt opgeslagen voordat je het wegschrijft naar de telefoon. Aanpassingen aan highlights wel, maar zo gauw je je filmpje aan het samenstellen bent, moet je hopen dat je app niet crasht of je telefoon uitgaat. Zet ook de app niet uit met de gedachte dat je later het e.e.a. nog kunt afmaken. Want je werk ben je dan gewoon kwijt. Achteraf nog wat wijzigen kan ook dus niet, als je de app hebt afgesloten. Vind ik wel een grote tekortkoming en ook advies aan TomTom om te kijken of ze het opslaan van je “project” kunnen mogelijk maken. Kortom, niet helemaal zoals het gemarket wordt, maar het is wel mogelijk om snel en betrekkelijk eenvoudig (zeker in vergelijk met desktop montage) een leuke video te maken en snel te delen.

Conclusie:

Met de Bandit heeft TomTom zich mijns inziens gericht niet alleen op de action sporter maar ook de sportende of actievere vakantieganger. En aan die doelgroep bieden ze echt een hele goede keus die mijns inziens met vertrouwen de concurrentie aan kan met de GoPro. Vooral vanwege de editting mogelijkheid die de GoPro niet levert. Ik zou me zelfs kunnen voorstellen dat het zo eenvoudig kunnen monteren, voor sommige mensen een reden kan zijn om voor het eerst een action cam te kopen. Daarbij is het dus wel cruciaal dat de onhandigheden in de app worden aangepakt. Ik zou TomTom ook aanraden een tutorial toe te voegen aan de app zodat de gebruiker niet via google hoeft te zoeken hoe de editting werkt, wat de highlight iconen betekenen enzovoorts. Volgens mij een simpele stap die veel frustratie gaat schelen. We komen zelf ook nog met een tutorial die je binnenkort hier kunt bekijken. Waarbij ik tot slot ook wil melden dat ik de “looks” van de camera leuk vond. Handzaam, mooi ontworpen, lekker opvallend, maar door de witte kleur wel wat besmettelijk. Maar who needs a clean action cam anyway? Voor een eerste generatie action cam is de TomTom Bandit een indrukwekkend product. Goed, origineel, en bovenal lost het echt een probleem voor veel mensen op die met bakken ruwe beelden terug komen van vakantie of hun action sport avontuur en er dan nog een film van moeten breien achter de PC of laptop. Met de Bandit monteer je gewoon ’s avonds na je activiteit meteen je film en deelt het met je vrienden en familie. Tomtom mag wat mij betreft trots zijn op dit product en dat ook uitstralen. TomTom zou bv ook kunnen zorgen dat elke edit die uit de Bandit komt herkenbaar is (doet de concurrentie ook en wordt ook gebruikt; mensen willen ook vertellen dat ze een action cam hebben, en welke). Zorg dat de gebruiker kan kiezen om een kleine bumper toe te voegen voor of na de video met: Made with the TomTom Bandit. Gewoon doen, het is een gave camera namelijk!

In Nederland kost de TomTom Bandit rond de  € 429,-.

Ik zou dit product aanbevelen bij mijn vrienden.