Twee weken lang bijna continu op ‘het puntje van de autostoel’. Afgelopen zomer besloot ik een vetgedrukte bucket van m’n list tot uitvoering te brengen; een roadtrip door Schotland. Het feit dat Schotland in 2017 is uitgeroepen tot mooiste land ter wereld (de nummer 2: Canada en 3: Nieuw Zeeland) maakt die drang nog groter. Dus werd het dit jaar Schotland.

De North Coast 500 route was natuurlijk een mooie optie geweest, maar ik plan graag zelf mijn route. Die North Coast 500 doe ik nog wel een keer in een Engelse oldtimer. Met mijn zoons veertien dagen door Schotland in verschillende ‘stages’ met een aantal langere stops van een of meer dagen; een mix, van cultuur, actie en rust. Als je net als wij in het hoofdseizoen – juli/augustus – Schotland bezoekt, ontkom je helaas niet aan mede toeristen. Toch is mijden goed mogelijk! Plan zelf je route en zoek ook naar minder toeristische plekken. En als je dan toch wat toeristische trekpleisters wilt bezoeken… ga zo vroeg mogelijk. En wil je op een alom bekende plek wandelen, ga zodra de zon opkomt. Je bent een paar uren praktisch alleen en hebt het mooiste licht. En ook bij het bezoeken van bijv. kastelen e.d… zorg dat je de eerste bent.

Vanuit Amsterdam via Folkestone naar Schotland in een Mitsubishi Eclipse Cross, ons vervoermiddel tijdens deze roadtrip door de Highlands, Glasgow, Isle of Skye, het Gairngorms National Park, Knockan Crag National Nature Reserve en Edinburgh en alles wat daartussen ligt.

Het complete roadtrip verslag lees je hieronder.

Glasgow via Cairngorms National Park naar Roybridge

Een overnachting in Darlington was noodzakelijk om rust te kunnen pakken. Waarna richting Glasgow waar onze Schotland Roadtrip eigenlijk pas echt startte. Wat een heerlijk gevoel bij het passeren van het bord met Falte gu Alba (Welcome to Scotland) op de grens op de M6 tussen Cumbria en Dumfries.. Glasgow, here we come!

Of je nu liefhebber bent, of dat je het een vreselijk getoeter vindt, in Schotland ontkom je er niet aan; de doedelzak. In de 14e eeuw in Schotland geïntroduceerd. Hoogtijdagen waren de 17e en 18e eeuw, waar de MacCrimmons van Skye – de vaste spelers van de Macleod clan – veel muziek voor het instrument schreven voor clanbijeenkomsten en veldslagen. Een bezoek aan het National Piping Centre in Glasgow is dan ook zeer de moeite waard voor wie niet alleen Schotland maar ook haar bewoners wil leren kennen.

Door het Cairngorms National Park naar onze volgende bestemming, Roybridge. De Cairngorms is een bergketen en Nationaal Park. Een imposant graniet massief waar je (op Ben Nevis na) Schotlands hoogste bergen vindt – 55 Munros en 6 van de hoogste bergen –  tussen Inverness, Aberdeen en Perth. Beroemd is om haar outdoor mogelijkheden zoals skiën, mountainbiken, rotsklimmen en zelfs husky racen en paardrijden. Dus als je vooral voor de natuur naar Schotland gaat, dan kan je niet om de Cairngorms heen. Ook als fotograaf kun je hier helemaal los; landschappen, watervallen, eeuwenoude bomen, bergen, wilde bloemen, heide, Glen’s en rivieren.

Vanuit Glasgow via Perth richting Pitlochry, dat direct aan de rand van het park ligt, slechts een paar kilometer ten zuiden van de zuidwestelijke grens. Een stop in Pitlochry is een absolute must; dat kunnen wij blijven zeggen want in Schotland is even stoppen overal een ‘must’… Maar goed, dan schiet je roadtrip niet echt op. Ook hier weer keuzes maken.

De Killiecrankie walk is er een die je zeker moet overwegen. De totale wandeling is dertien kilometer, maar je kunt ook een gedeelte lopen. Een mooie vlakke hike die wordt omringt door bergen, kronkelend door een beboste kloof langs Soldier’s Leap en een Victoriaanse viaduct.

Pitlochry achter ons latend vertrokken we richting Roybridge. Een adembenemende route langs Dalwhinnie en Loch Laggan. Een korte stop bij de Pattack Falls op de A86 om even de benen te strekken tijdens de Pattack Falls Nature Trail (0,8 kilometer). Een korte (½ uur) inspannende wandeling, die langs de River Pattack slingert, met spectaculaire uitzichten over de watervallen. Een stevig heuvelachtig smal pad, met rotsen, wortels., stenen, houten trappen en smalle bruggen.

Verder op de A86 richting Roybridge, een kleine gemeenschap op vijf kilometer ten oosten van Spean Bridge in het gebied dat bekend staat als Glen Spean. Op deze weg passeer je de mysterieus ogende Laggan Dam aan de River Spean ten zuidwesten van Loch Laggan. Aan diezelfde River Spean wachtte onze Tipi in Bunroy Park.

Roybridge – Glencoe – Balmacara

Vanuit Roybridge richting Glencoe passeer je Fort William, dat kun je links laten liggen. Veel toeristen en weinig interessants te beleven – tenzij je Ben Nevis wilt beklimmen; ook nog een ‘bucket’ dingetje. Wel een stop gemaakt in Glencoe Wood om ons recent aangekochte Highland Estate – van twee vierkante voet – te bezoeken. Opgezet door The Highland Titles Charitable Trust for Scotland, die op dit moment twee natuurparken in de Highlands of Scotland aangekocht hebben en daar veel energie in steken om het gebied weer in de gezonde, natuurlijke staat te krijgen en te houden.

Om dit te realiseren verkopen zij stukken grond vanaf een vierkante voet waarvan de eigenaar een Master Titel Deed ontvangt, waarin het recht bevestigd wordt dat zij hun hele leven lang een titel naar keus mogen dragen: Laird-, Lord-, of Lady of Glencoe. Naast dat je behoud van Schotland steunt is het natuurlijk een leuk aandenken.

Glencoe is een vallei die zich uitstrekt over ruim 16 kilometer van Loch Leven naar Rannoch Moor. Het berglandschap in dit gebied is ontzagwekkend. Zoveel zelfs dat filmmakers dit gebied als locatie hebben gebruikt in films zoals Harry Potter en James Bond’s Skyfall.. Ten zuiden van Ballachulish is het zo mooi rijden dat je eenvoudig de afslag mist naar Glen Etive, wat ons dus gebeurde. Deze enkelbaans weg met passeerplaatsen brengt je naar Glen Etive.

Een 24 kilometer lange weg met een aantal van de meest verbluffende uitzichten die je kunt vinden, waaronder de majestueuze Buacchaile Etive Mor bergrug die ook voorkomt in een memorabele scène uit de Bond-film “Skyfall” met Daniel Craig. Bovenaan mijn lijst stond een bezoek aan de iconische James Bond Skyfall filmlocatie waar Bond & M de Aston Martin parkeren. De filmlocatie Glen Etive Skyfall is ongelooflijk mooi. Het is de identieke plek maar nu helemaal groen en lijkt niet echt op de film die werd opgenomen in de herfst/winter. De weg eindigt op een kleine parkeerplaats bij een niet meer in gebruik zijnde pier aan het hoofd van Loch Etive.

Voor outdoor enthousiasten is Glencoe ultiem genieten. Je kunt hier ‘s winters goed skiën en snowboarden. De rest van het jaar mountainbiken, kajakken, een munro beklimmen of mooie wandelingen maken, zoals naar de Hidden Valley. Voor wildwater kajakers wordt de rivier beschouwd als een van de meest uitdagende kajakroutes voor het witte water in Schotland, inclusief stroomversnellingen van graad 4 met een reeks watervallen.

Diner of lunch in de Clachaig Inn – er zijn niet veel opties in Glen Coe, maar dit is een prachtig gelegen pub, met goed eten en als je geluk hebt met livemuziek. Onze weg vervolgd richting Balmacara eerst een afslag richting de Glenfinnan Viaduct – de brug uit Harry Potter. Evenals een stop bij het Glenfinnan Monument, dat in 1815 net buiten het dorp werd opgericht ter markering van de plaats waar Charles Edward Stuart, alias Bonnie Prince Charlie, op 19 augustus 1745 zijn koninklijke vaandel hees waarmee de 2e Jacobiteinse opstand een feit was. Daarna terug de A830 op richting Balmacara.

Isle of Skye

Voor het bekendste en grootste eiland –  Isle of Skye – (veertig bij tachtig kilometer) hebben we één dag uitgetrokken. Al hadden we ons daar zeker een week kunnen vermaken. Vanuit Balmacara waar wij verbleven – zo’n 2 km van Kyle of Lochalhs – is het de Skye Bridge over en je bent op Skye. Ook hier weer een mix van outdoor en cultuur.

Skye heeft een schat aan natuur en een aantal van de meest iconische schilderachtige spots van Schotland, met inbegrip van The Old Man of Storr en de Quiraing. Een van de meest unieke landschappen in het Verenigd Koninkrijk ligt in Trotternish Ridge, een gebied op Skye, ontstaan door ancient vulkanen. Als filmlocatie gebruikt in de epische buitenaardse film Prometheus van Ridley Scott, kun je in dit landschap een onvergetelijke en uitdagende wandeling maken naar de ruige rotsformatie Old Man Storr.

Ook de Quiraing is een ‘must see’ op het eiland, maar dat betekent niet dat je de lastige 5 kilometer lange wandeling hoeft te lopen om ervan te genieten. Er is een rijroute die je in staat stelt om van dit ongelooflijke landschap te genieten, met onderweg veel stops om alles in je op te nemen. Als je in noordelijke richting door het dorp Staffin rijdt, volg je de weg naar Uid & The Quiraing die je vervolgens naar enkele van de meest gedenkwaardige uitzichtpunten op Skye leidt.

Dunvegan Castle, een van de meest gefotografeerde kastelen van Schotland, thuisbasis van de stamhoofden van Clan MacLeod gedurende 800 jaar. Bij kastelen als deze, voel ik mij – als liefhebber van antiek – als een kind in een snoepwinkel!

Balmacara – Knockan Crag – Lairg

Vanuit Balmacara naar Dornie om de dag te starten met een bezoek aan Donan Eilean Castle, het meest gebruikte Schotse kasteel in films, zoals Highlander, Rob Roy en James Bond’s The World is Not Enough. Eilean Donan Castle ligt op zijn eigen getijdeneiland en markeert het punt waar Loch Duich, Loch Long en Loch Alsh zich verenigen. Dit dertiende eeuwse kasteel is alleen bereikbaar via een stenen brug en was ooit het prachtig onderkomen – met uitzicht op het water en de bergen van Kintail – van de Macleod Clan. Eilean Donan wordt over de hele wereld erkend als een van de meest iconische beelden van Schotland. Omringd door een majestueus landschap, is het geen wonder dat het kasteel nu een van de meest bezochte en belangrijkste attracties in de Schotse Hooglanden is.

Het is moeilijk om niet onder de indruk te raken van de rotsen en geologie in het Knockan Crag National Nature Reserve. Je rijdt als het ware langs de Moine Thrust. De Moine Thrust is een geologische breukzone gelegen in Schotse Hooglanden die bestaat uit een groot aantal op elkaar volgende overschuivingen. De zone loopt vanaf Loch Eriboll aan de Schotse noordkust 190 km naar het zuidwesten tot de zuidpunt van het eiland Skye.

Een korte stop in Elphin en door naar de Pondside Campsite in Lairg op slechts zes kilometer ten noorden van het centrum van Lairg, richting Kinlochbervie. Een ideale locatie voor het verkennen van centraal Sutherland en de noord-, oost- en westkust. Perfect gebied om te wandelen, vissen of gewoon ontspannen.

Lairg – Inverness – Rogart

In Schotland weten ze ook wat ‘op maat’ betekent. We bezochten de Sutherland Sporting Tweed Company. Vanuit Lairg, meer dan 100 landgoederen en – wereldwijd – worden honderden particuliere klanten bediend met op maat gemaakte Scottish Tweed. Ik sprak met Kylle Offor over het familiebedrijf dat sinds 1995 bestaat. Alleen een bezoek aan de winkel is meer dan de moeite waard.

Voor wie geen genoeg kan krijgen van geschiedenis en archaïsche inrichtingen, ga dan eens kijken bij Dunrobin Castle. Dit is de thuisbasis van de graven en hertogen van Sutherland en de leider van Clan Sutherland (Sans Peur). Echt mooie meubels en een bibliotheek met meer dan 10.000 boeken.

Voor een mooi stuk wandelen is het gebied rond de ruïne van Ardvreck Castle – dat dateert uit de 16e eeuw – ideaal. Het kasteel van Ardvreck en de ruïne van Calda House liggen aan de oevers van Loch Assynt. Sinds de brand die in 1737 onder mysterieuze omstandigheden het kasteel van Ardvreck verwoestte, zijn de knoestige overblijfselen een opvallend kenmerk geworden van de spectaculaire bergachtige omgeving. Historici geloven dat Ardvreck ooit een formidabele structuur was, met een prachtige ommuurde tuin en een prachtige binnenplaats. Maar nu, wanneer het water uit Loch Assynt omhoog komt, kan Ardvreck vaak worden afgesneden van het vasteland, waardoor er weinig meer overblijft dan een betoverende, geknoopte steenmassa die uit de grond komt.

In Tannachy (Rogart) was Highland Croft onze bestemming. Een caravan op een croft (traditionele kleine boerderij) in de Schotse Hooglanden met een prachtig uitzicht. Wij hebben genoten van het blaten van de schapen, spelen met de honden en het verzamelen van onze eigen eieren voor het ontbijt. Een mooie locatie om te wandelen of mountainbiken in de heuvels, steencirkels en cairns te bekijken of naar het strand te rijden. In Tannachy hebben wij de Mitsubishi Eclipse echt kunnen gebruiken waarvoor hij (ook) is gemaakt, ongebaande paden en gravel.

Rogart – Inverness – Cairnie

Vanuit Rogart richting Cairnie via Inverness en Auldearn. Onderweg langs de kust van de Dornoch Firth passeer je de Glenmorangie Distillery. Een unieke distilleerderij met imposante ‘stills’ (stookketels) van zo’n vijf meter hoog. Door naar Inverness voor een bezoek aan Scottish Kiltmaker Centre voor uitleg en audiovisuele presentatie over de geschiedenis, cultuur en traditie van de kilt.

Daarna is Speyside – whisky heaven – niet te missen richting Cairnie. Wat champagne is voor de Fransen is whisky voor de Schotten. Af en toe genieten van een goed glas van mijn whisky favorieten: The Macallan, Highland Park en Glenmorangie. De Orkney’s paste helaas niet in het schema, dus een bezoek aan Highland Park zat er niet in.

Speyside Cooperage is verreweg de grootste en misschien wel de meest beroemde whisky regio van Schotland. Dit adembenemende gebied ligt in een vruchtbare vallei van rivieren en afgelegen dalen en is de thuisbasis van meer dan de helft van de Schotse distilleerderijen en de nog volledig operationele kuiperij.

Om niet ook even een stop te maken bij de nieuwe The Macallan Distilleerderij is niet te verkopen aan mijzelf. The Macallan heeft – na zes jaar verbouwen – nu een state of the art distilleerderij die wereldwijd niet te evenaren is. Het design alleen al is subliem. Zo is de stokerij opgebouwd uit vijf heuvels, overdekt met gras en daardoor vrijwel aan het zicht onttrokken om een te worden met de natuur. Er is hier gebruik gemaakt van de nieuwste inzichten op het gebied van milieu en efficiency. Ook voor niet-whisky drinkers meer dan een bezoek waard.

Wat is Schotland zonder haggis? In de supermarkten kwamen wij volop haggis in de schappen tegen. Dit Schotse gerecht ziet eruit als een rubberen worst met grove hompen vlees, niet echt aantrekkelijk. Toch stond het op de must-eat lijst. Vanuit Kirkton House in Cairnie was het een kleine vijftien minuten rijden naar Huntly. De uitgelezen kans om in stijl haggis te eten in het Castle Hotel dat uitkijkt op Huntly Castle, een symbool van het rijke verleden van Schotland, ooit een vesting voor de beroemde Gordon-clan. Een eerlijk is eerlijk ik vond de haggis echt erg lekker. De nabijgelegen stad Huntly houdt nog steeds stevig vast op zijn glorieuze geschiedenis met pipebands die door de stad marcheren tijdens de zomer.

Cairnie – Braemar – Kinross

Opnieuw door het Cairngorms National Park vanuit Cairnie richting Kinross. Ook hier weer een een memorabele route, ik waande mij regelmatig in Canada. Een landschap met imposante bergen, prachtige valleien en rivieren. Op deze route ligt ook Balmoral Castle, een kasteel bij Aberdeen, gelegen aan de rivier de Dee. Dit kasteel is vooral bekend als zomerresidentie van de Britse koninklijke familie.

Een wat langere stop in Braemar, midden in de ‘Royal Deeside’, het gebied waar de Britse Royal Family al sinds koning Victoria de zomer doorbrengt. In de winter kun je op een half uur rijden van Braemar skiën bij het Glenshee Ski Centre. Mocht je outdoor gear nodig hebben, dan is een bezoek aan de Braemar Mountain Sports een aanrader. Een keten van drie winkels, in Braemar, Ballater en Aviemore, aan weerszijden van het Cairngorm National Park. Erg vriendelijk personeel met kennis van zaken.

Met een kleine omweg via Dunfermline naar Kinross. Op Moodie Street, Dunfermline is het Andrew Carnegie Birthplace Museum een bezoek waard. Het huis waar Andrew Carnegie (1835-1919) werd geboren is een traditioneel wevershuis. Carnegie was een Amerikaans staalmagnaat en filantroop van Schotse afkomst. Buiten Amerika is hij waarschijnlijk het bekendst vanwege zijn bijdrage aan de Carnegie Hall in New York en de bouw van het Haagse Vredespaleis.

Kinross – Edinburgh

De laatste stop in Schotland was Edinburgh. Voor dag en dauw waren wij in het centrum, wil je nog een beetje kunnen parkeren, op advies van onze hospita in Kinross. Goed ontbijten is het bij ‘The Inn On The Mile” op de hoek van High Street – aan de Royal Mile Royal Mile – en Niddry Street.

Hoewel erg toeristisch is een de wandeling naar Arthur’s Seat een aanrader in Edinburgh. Arthur’s Seat is een grillig, met gras begroeide heuvel, die oprijst uit de stedelijke wildgroei, een herinnering aan de nu uitgestorven vulkaan, de laatste uitbarsting was 350 miljoen jaar geleden. Niemand weet echt waarom het Arthur’s Seat wordt genoemd, maar ik geloof dat het een connectie is tussen Edinburgh en King Arthur. Arthur’s Seat is 251 meter boven de zeespiegel en biedt prachtig uitzicht op de stad. Er zijn verschillende manieren om naar de top van Arthur’s Seat te klimmen, wij raden aan om het rode pad te nemen, dat vertrekt vanaf de parkeerplaats van Holyrood Palace.

Wel weer even wennen om een grotere stad te bezoeken na de overwegend rustige highlands. Een mooie afsluiting van een indrukwekkende roadtrip. In twee weken veel gezien, gedaan, gerelaxed en vooral genoten. 

4500 kilometer

We hebben totaal zo’n 4500 kilometer gereden, maar deze zijn ongemerkt voorbij gegaan. Natuurlijk onmogelijk om in twee weken heel Schotland te zien, maar een startpunt voor meer van Schotland.

Tips

In Schotland zijn de tankstations wat dunner bezaaid dan in Engeland. Net als in Nederland, probeer zo min mogelijk te tanken langs de snelwegen! Een app die ik heb gebruikt is petrolprices.com. Deze toont je de tankstations met de laagste prijzen in de buurt of in een bepaalde plaats. Al was deze niet helemaal volledig. Tesco is een goede optie voor lage prijzen en werd niet getoond in de app. Desalniettemin toch een aanrader.

Een andere leuke tool om het thuisfront met je mee te laten reizen is de Relive App, gemaakt voor fietser en lopers, maar voor oneigenlijk gebruik zoals een roadtrip, daar leent Relive zich uitermate goed voor. Ik zie de app nu binnen mijn netwerk vaker terugkomen 😉

Met dank aan VisitScotland en Mitsubishi Nederland