Met de boswachter door het Fochteloërveen. Afgelopen voorjaar deden wij samen met Hanwag, Royal Robbins en Primus een actie op Facebook waarbij je een micro avontuur in het bijzondere Fochteloërveen in Friesland kon winnen.

En wel onder de bezielende leiding van Marten Pothof, Boswachter van Natuurmonumenten en verantwoordelijk voor dit schitterende veengebied. Meer dan 120 aanmeldingen kregen wij in een week tijd binnen, en uiteindelijk waren Michael en Laura de gelukkige winnaars van deze bijzondere prijs.

Beekdal de Slokkert en Veenhuizen

We spreken met elkaar af bij het treinstation van Assen, waar we door Boswachter Marten met zijn 50 jaar oude Landrover worden opgepikt. Eerst laat hij ons het beekdal de Slokkert zien. Een prachtig natuurgebied wat tegen het Fochteloërveen aan ligt, en waar we met de auto doorheen rijden over een onverharde weg. Het beekdal is een erg oud dal waar tegenwoordig geen beek meer doorheen stroomt, maar dat zal de komende jaren weer in ere herstelt worden door grondeigenaar Natuurmonumenten. Het dal is ontstaan als afwatering van het Fochteloërveen.

Horizonvervuiling

Tegenwoordig is het een uitgestrekt natuurgebied, met kenmerkende houtwallen en nauwelijks horizonvervuiling. Er leven en broeden veel soorten vogels, maar bijvoorbeeld ook herten, reeën, dassen en bevers. Na het beekdal komen we aan in Veenhuizen. Ook dit is een aparte plek. In 1832 werden er 3 grote gestichten voor bedelaars, landlopers en wezen gebouwd, die later gevangenissen werden. De gevangen werden te werk gesteld in het dorp, dus werden er op alle gebouwen spreuken geplaatst om de gevangen te inspireren op het rechte pad te blijven. In Veenhuizen wonen momenteel nog steeds ca 1000 gedetineerden. Vanaf Veenhuizen zijn we eindelijk het Fochteloërveen in gegaan.

Met de boswachter door het Fochteloeërveen

Het Fochteloërveen is een uniek natuurgebied in Nederland. Vroeger was er in Nederland heel veel hoogveen te vinden. Tussen de 15de en 19de eeuw is 94% van dat hoogveen afgegraven om er de brandstof turf van te maken; óf het grondwaterpeil werd kunstmatig laag gehouden om er weidegrond van te maken. Het Fochteloërveen is één van die weinige plekken die nog is zoals Nederland er vroeger uit zag.

De hoogste vorm van bescherming

Een zompig gras landschap dat veel weg heeft van een steppe. Omdat dit gebied zo uniek is, is het Fochteloërveen een Natura 2000 gebied; een natuurgebied dat de hoogste vorm van bescherming geniet. Het gebied is stil, groot, uitgestrekt en onaangetast, reden waarom er diersoorten voorkomen die je (bijna) nergens in Nederland ziet, zoals de kraanvogel, de visarend en tal van kleine bijzondere diertjes en planten. Wij wilden die kraanvogel wel heel graag zien. Inmiddels zijn er 17 paartjes actief in het gebied. Dat zijn dus 34 behoorlijke grote vogels; die je zou moeten kunnen vinden zou je zeggen. Maar zo gemakkelijk is dat niet, gezien de enorme uitgestrektheid van dit gebied en het broedseizoen die de helft van de populatie aan de grond houdt.

We lopen eerst door de bossen aan de rand van het veen. Het is heerlijk om hier te wandelen, de natuur is echt mooi. Je hoort geen andere geluiden dan die van vogels, of takjes die onder je voeten breken. Van het Duitse schoenenmerk Hanwag hebben wij allemaal een paar mooie schoenen cadeau gekregen. Zonder dat ik ze heb ingelopen ben ik er maar mee op pad gegaan. De schoenen zitten heel lekker; perfecte pasvorm voor mijn beetje brede leest, en na ca 30 km wandelen geen blaren. Verder voelen ze licht aan en heb ik goede grip op het onverharde terrein. Reviews van de Hanwag schoenen publiceren we later nog.

Grote en kleine beesten

Boswachter Marten vertelt ons van alles over alle grote en kleine beesten, insecten en planten die in het gebied leven. We zien veel soorten vogels, maar helaas geen kraanvogels of visarenden. We lopen dwars door het veen, over een aangelegd en hoger gelegen pad. Je mag hier absoluut niet van het pad af, vanwege de beschermde status, maar ook omdat het terrein zo drassig is dat je makkelijk vast kan komen te zitten.

Als we het veen zijn overgestoken en net buiten het Natura 2000 gebied zijn is het tijd om een mooi diner te bereiden. Van Primus hebben we de Primetech Stove Set meegekregen, inclusief een Cutting Set bestaande uit een lichtgewicht snijplank en ‘n werkelijk vlijmscherp koksmes. Het water voor onze pasta kookt werkelijk in no-time, ondanks het koude water en de aanwezige wind. Ook van de Primus spulletjes komen nog reviews aan.

We eten een heerlijk maaltje, drinken een biertje en ruimen onze rotzooi netjes op; we laten alleen voetstappen achter. Nu op zoek naar een plek waar we kunnen overnachten. Natuurlijk mag je hier niet (en in het Fochteloërveen al helemaal niet) wild kamperen. Voor deze gelegenheid heeft boswachter Marten een uitzondering gemaakt. Op een paar honderd meter van het veen zetten we onze tenten op. Vervolgens lopen we bij een werkelijk schitterende zonsondergang naar de bosrand waar het veen begint om te kijken of we nog iets van die schuwe kraanvogel kunnen zien. Die zien we niet, maar we horen hem heel duidelijk. Het geluid van een kraanvogel herken je snel. Het is een schel gekrijs, geklep en gezang. In de film kan je het goed horen.

Een overactieve koekoek

We maken een boerennacht in onze tentjes en worden de volgende dag wakker van een overactieve koekoek en wederom kraanvogels. Rijp staat op het gras en onze tenten, de ochtend nevel hangt tussen de bomen en de struiken. Een geweldige manier om wakker te worden. We pakken ons kamp weer in en worden verrast door een paar wilde paarden die even polshoogte komen nemen. Ze kijken ons even aan en rennen daarna vrolijk door het gebied in.

Vervolgens vertrekken we naar de ‘Zeven’. Dit is een 18 meter hoge uitkijktoren in de vorm van een 7, die een prachtig uitzicht geeft over het hele Fochteloërveen. Nu wordt pas echt duidelijk hoe groot het gebied is. Onderaan de 7 maken we een lekker ontbijtje met gebakken eieren, brood, koffie en thee op de handige spulletjes van Primus. Ondertussen word ik te grazen genomen door de aanwezige insecten. We dragen allemaal prachtige kleding van Royal Robbins, (ook die reviews upcoming) maar ik heb als enige niet de insectenwerende kleding aan gedaan. Het resultaat is meer dan 40 kriebelende bulten, terwijl de rest nergens last van heeft…

Kraanvogels

We vervolgen onze tocht, want we willen nog ca 15 km wandelen om het veen heen. Al vrij snel zien we in een weiland kraanvogels. We zien er ook één vliegen. Of toch niet, het zijn foeragerende ooievaars. Als we ons omdraaien ziet Marten op grote afstand een paar vogels. En jawel, dit zijn wel degelijk kraanvogels. Ze staan op een akker op ca 300 meter van ons. Om dit te kunnen zien moet je waarschijnlijk boswachter zijn. Gelukkig hebben we goede verrekijkers en lange lenzen bij ons.

We vervolgens ons pad en komen al snel een heel mooi vosje tegen. Het vosje is niet bang voor ons en bezig met iets belangrijkers, een muisje. Met een karakteristieke sprong neemt hij de muis te grazen en schrokt deze naar binnen. Later zien we nog een groep paarden die door het drassige gebied heen galoppeert en we zien wederom buizerds en ooievaars. Niet normaal zo mooi!

Natuur is niet vanzelfsprekend in NL

We realiseren ons dat het best bijzonder is dat we op een plek zijn die al duizenden jaren er min of meer hetzelfde uit ziet. Een plek waar zeldzame dieren en planten leven en waar je geen horizon vervuiling hebt of bijvoorbeeld een snelweg kunt horen. En dat allemaal op 10 minuten van de stad Assen. De vraag rijst of dit soort gebieden niet gewoon echt natuur moeten blijven zonder dat je daar als mens nog aan komt. Het antwoord hierop is verbazingwekkend paradoxaal.

Het waterpeil

Als we de natuur hier zijn gang laten gaan gaat het gebied vrij snel kapot. Het waterpeil moet kunstmatig hoog gehouden worden en het oprukkende bos moet worden tegengehouden, en zelfs gekapt voor de aanwezige slangen en hagedissen. Daarnaast moet het gebied juist toegankelijk zijn voor publiek, vertelt Marten. Mensen moeten van de natuur kunnen genieten. Als dat niet kan, dan zullen mensen veel minder moeite doen om het te beschermen door bijvoorbeeld lid te worden van Natuurmonumenten. En dat is juist zo belangrijk voor het behoud van die natuur, want onderhoud kost nu eenmaal geld. Het gaat juist om de manier waarop wij met die natuur om gaan. Met een beetje respect en boerenverstand kom je al een heel eind. Gewoon je eigen rommel opruimen. Respect hebben voor de regels die er zijn en niet van de paden af gaan (sowieso verstandig in dit moerassige gebied). Natuurlijk wilde wij met de drone nog mooie opnames maken, maar dat hebben wij bijvoorbeeld niet gedaan vanwege de broedende (kraan)vogels. Jammer voor onze video, maar beter voor de natuur.

Een kleine 20 uur na ons vertrek uit Assen arriveren wij weer in Veenhuizen en zit het micro avontuur er al weer op. Het is waanzinnig om te merken hoe snel je je aanpast aan buiten zijn en wat het met je doet. Het is heerlijk om het normale dagelijkse leven even te vergeten en met je gedachten in het ‘nu’ te leven. Én het voelt alsof we minimaal een weekend weg zijn geweest, terwijl het maar een kort uitstapje was. Geheel opgeladen gaat ieder weer zijn weg, óp naar nieuwe avonturen!